Ruszamy z trzy częściowym cyklem artykułów na temat poszczególnych faz TC3:
1) Care Under Fire (CUF) – Pomoc podczas walki
2) Tactical Field Care (TFC) – Pomoc w strefie względnie bezpiecznej
3) Tactical Evacuation Care (TEC – TACEVAC) – Ewakuacja rannego
Głównymi założeniami TCCC są (dokładnie w tej kolejności):
1) Wykonanie misji
2) Zmniejszenie liczby rannych
3) Uratowanie wszystkich rannych
“ Najważniejsze to robić odpowiednie rzeczy w odpowiednim czasie”
Wytyczne w strefie niebezpiecznej:
1) Prowadź dalej ogień oraz znajdź osłonę
2) Nakaż lub wytłumacz rannemu aby kontynuował walkę jeśli jest do tego zdolny.
3) Kieruj poszkodowanym aby znalazł osłonę oraz udzielił sobie samopomocy (założenie opaski uciskowej)
4) Zapobiegaj przed dalszymi urazami rannego
5) Ranni będący w płonących pojazdach lub palących się/grożącym zawaleniem budynków powinni być ewakuowani na zewnątrz w miejsce względnie bezpieczne i jeśli wymaga tego sytuacja należy ugasić rannego.
6) Udrażnianie dróg oddechowych powinno być odroczone do drugiej fazy (TFC)
7) Zatamuj zagrażające życiu masywne krwotoki jeśli pozwala na to sytuacja taktyczna poprzez:
– Pokierowanie rannym aby założył sobie opaskę uciskową (samopomoc)
– Użycie rekomendowanej przez Komitet TC3 ( CoTCCC) opaski uciskowej na kończyny jeśli istnieje taka możliwość.
– Zaaplikować opaskę bezpośrednio na mundur jak najbardziej proksymalnie do miejsca krawienia. Jeśli nie można jednoznacznie stwierdzić zagrażającego życiu krwotoku, umieść opaskę jak najbardziej proksymalnie według zasady “high and tight” (wysoko i ciasno, termin też określany jest jako “hasty tourniquet placement”).
“ Po pierwsze jesteś żołnierzem – po drugie jesteś medykiem”
Na polu walki, jeśli zachodzi potrzeba wycofania pododdziału, a ranny znajduje się w trudno dostępnym miejscu lub dotarcie do niego spowodowało by większe stary w oddziale a ranny:
1) Nie rusza się
2) Nie odpowiada
3) Nie oddycha
Powinniśmy pozostawić rannego w miejscu, w którym się aktualnie znajduje.
W szpitalu ranny jest celem misji – natomiast w TCCC posiadasz rannego i misje do wykonania.
W strefie CUF należy pamiętać o:
1) Realizacja misji i jednoczesną opieka nad rannym może dziać się podczas bezpośredniej walki.
2) To co może być najlepsze dla rannego, może nie być najlepsze dla wykonania misji.
3) Podczas walki pierwszeństwo mają ranni, którzy mogą najszybciej wrócić do walki.
Care Under Fire jest nazywane także potocznie Strefą Śmierci (Kill Zone):
Jeśli toczy się walka nie próbuj ratować rannego!
1) Spodziewaj się rannych (zawsze miej w głowie, plan co zrobić gdy będziesz miał rannego w danej sytuacji taktycznej).
2) Tłumienie ognia przeciwnika i ewakuowanie rannych zza osłony są główną przyczyną powiększających się strat w oddziale.
3) Zdobycie przewagi ogniowej zminimalizuje ryzyko powiększania zarówno nowych ofiar i dodatkowych obrażeń już rannych członków oddziału.
4) Siła ognia prowadzona przez medyków oraz rannych jest kluczem w zdobyciu przewagi ogniowej.
Otrzymanie “lekkiej” rany nie wyklucza z dalszej walki.
Najlepszą medycyną na polu walki jest siła ognia!
Ewakuacja rannego w Strefie Śmierci:
1) Ranny który jest w stanie przemieścić się zza osłonę, powinien to zrobić aby nie angażować kolegów z oddziału i nie narażać ich na niebezpieczeństwo.
2) Jeśli ranny nie jest w stanie się przemieścić lub jest nieprzytomny to jego ewakuacja podczas walki może nie być “warta świeczki”.
3) Jeśli ranny jest przytomny, ale nie jest w stanie się poruszać, plan jego ewakuacji powinien zostać przemyślany i dostosowany do aktualnej sytuacji taktycznej (ranny powinien być informowany o tym kiedy i jak ma być ewakuowany).
4) Członkowie oddziału powinni trenować różne sposoby ewakuacji rannych do pierwszej możliwej osłony.
5) Nie wysyłaj dwóch ludzi do ewakuacji rannego, jeśli jeden da radę. (Jedna “lufa” mniej w walce, oraz narażanie na dodatkowe straty).
“Im szybciej tym lepiej – liczy się czas”
Poniżej kompilacja zdjęć, które pokazują dlaczego nie powinno się pochopnie ewakuować rannych w Strefie Śmierci.
Plan ewakuacji rannego w strefie CUF:
Jeśli musisz ewakuować rannego rozważ:
1) Lokalizację najbliższej osłony.
2) Najlepszą drogę dotarcia i ewakuacji do osłony.
3) Ryzyko padające na ratowników.
4) Wagę rannego i ratowników.
5) Dystans do rannego.
6) Użycie ognia zaporowego i granatów dymnych.
7) Odzyskanie broni rannego.
Ochrona rannego przed oparzeniami w strefie Care Under Fire:
1) Wydostań jak najszybciej rannego z płonącego pojazdu lub budynku i ewakuuj go do najbliższej osłony.
2) Ugaś płonących rannych przy pomocy niepalnych płynów, “dusząc ogień” lub rolując rannego po ziemi
3) Zdejmij płonące wyposażenie lub je odetnij (np. kamizelki typu PC, pasoszelki).
4) Używanie Nomexowych rękawic i munduru może zapobiec poparzeniom.
Najważniejszym priorytetem medycznym w Care Under Fire jest:
Wczesne zatamowanie masywnych krwotoków z kończyn.
“Ważniejsza jest krew niż tlen”
1) Masywne krwotoki są najczęstszą przyczyną zgonów możliwych do uniknięcia.
2) Ponad 2500 żołnierzy zmarło podczas konfliktu w Wietnamie poprzez wczesne niezatamowienie krwotoków z kończyn.
3) Niezatamowany krwotok doprowadzi do wstrząsu hipowolemicznego oraz śmierci.
4) W Strefie Śmierci jest to jedyna procedura ratunkowa jaką możemy wykonać (założenie opaski uciskowej na kończynę).
5) Nie należy opatrywać lekkich ran (np. draśnięcia).
Jak szybko można się wykrwawić przy poważnym uszkodzeniu tętnic i żył?
– Ranni z takimi obrażeniami mogą się wykrwawić w przeciągu 3 minut.
Próby laboratoryjne na zwierzętach wykazały że 10% z nich z takim krwotokiem w przeciągu 3 minut umierało bez żadnych środków tamujących utratę krwi.
Opaski uciskowe w strefie Care Under Fire:
1) Wszyscy członkowie oddziału powinni posiadać rekomendowaną przez Komitet TCCC opaskę uciskową.
2) Cały oddział powinien posiadać jeden typ opaski.
3) Medyk oddziałowy wyznacza miejsce przenoszenia opaski uciskowej na wyposazażeniu.
4) Każdy członek oddziału powinien szybko i efektywnie założyć opaskę uciskową w wyposażeniu oraz trudnych warunkach.
5) Opaska używana do misji powinna być nowa (nigdy nie używana).
6) Opaska nie powinna być przenoszona w kieszeniach plecaka lub wyposażenia.
7) Zalecane jest aby członek oddziału przenosił minimum 2 opaski uciskowe.
8) W pierwszej kolejności używamy opasek rannego.
9) Przy jednoczesnym urazie kończyn dolnych i górnych, najpierw zakładamy opaski na nogi, a potem na ręce przy jednoczesnym ucisku bezpośrednim na tętnice.
Opaska uciskowa jest pierwszym i jedynym środkiem pomocy w Strefie Śmierci.
Źle założona opaska może spowodować śmierć rannego – podobnie jak użycie nierekomendowanej opaski uciskowej przez CoTCCC.
1) Zarówno medyk jak i ranny jest śmiertelnie zagrożony podczas aplikacji opaski uciskowej w tej fazie.
2) Nie używaj opaski uciskowej do ran, które nie są poważne.
3) Rany nie zagrażające życiu powinny być zignorowane w tej fazie.
4) Należy “dokręcać” opaskę do momentu zatamowania krwotoku.
5) Możliwe, że trzeba będzie użyć dwóch opasek, wtedy załóż drugą opaskę tuż nad pierwszą.
6) Nie zakładaj opaski bezpośrednio na kolana i łokcie.
7) Nie zakładaj opaski bezpośrednio na kabury, czy panele udowe.
Szanse przeżycia wzrastają kiedy opaska zostanie założona przed tym jak ranny wpadnie we wstrząs.
Błędy przy zakładaniu opaski uciskowej:
1) Aplikacja opaski nie wtedy kiedy trzeba.
2) Używanie opaski przy ranach nie wymagających jej użycia.
3) Zakładanie opaski zbyt proksymalnie gdy jest 100% stwierdzenie źródła krwotoku.
4) Zbyt słabe założenie opaski uciskowej – tętno obwodowe powinno być niewyczuwalne.
5) Nieużywanie drugiej opaski kiedy jest taka potrzeba.
6) Zbyt długie czekanie na założenie opaski.
7) Okresowe luzowanie opaski celem umożliwienia krążenia w kończynie.
Te wszystkie wnioski są pisane krwią rannych żołnierzy…
Dobrze założona opaska:
1) Boli.
2) Ból nie oznacza błędnego założenia opaski.
3) Nie oznacza to, że powinieneś ją zdjąć.
4) Zwalczaj ból, według wytycznych TCCC.
5) Opaska założona może powodować ból – jednak może nam także uratować życie.
Kontrola krwotoków
Na polu walki możemy także spotkać krwotoki z miejsc na które nie założymy opaski uciskowej są to:
a) pachy
b) pachwiny
c) szyja
W takich miejscach krwotok należy zaopatrzyć za pomocą opatrunków hemostatycznych. Jednak strefa CUF nie jest odpowiednim czasem aby je zaaplikować gdyż takie opatrunki wymagają 3 minutowego ucisku bezpośredniego na opatrunek.
Natomiast ranny będący w stanie udzielić sobie samopomocy jak najbardziej mogą wykorzystać takie opatrunki.
Strefa Śmierci nie jest także czasem na udrożnianie dróg oddechowych, te czynności wykonujemy w strefie względnie bezpiecznej (TFC).
1) Nie trać czasu na udrożnianie dróg oddechowych pod ostrzałem.
2) Nie udrażniaj dróg oddechowych na otwartym terenie – znajdź osłonę (jeśli sytuacja taktyczna na to pozwala).
3) Liczba ofiar spowodowanych niedrożnością dróg oddechowych jest relatywnie niska i rzadka w tej fazie.
4) Jeśli ranny nie ma dróg oddechowych (np. postrzał w szyję) to szanse na przeżycie są minimalne.
Stabilizacja odcinka szyjnego kręgosłupa w strefie Care Under Fire:
1) Urazy penetrujące głowy i szyi nie wymagają stabilizacji w I fazie TCCC.
2) Rany spowodowane postrzałem (GSW) lub odłamkiem są mniej groźnie niż tępe urazy odcinka szyjnego kręgosłupa.
(Konflikt w Wietnamie pokazał że tylko 1.4% rannych z urazami penetrującymi szyi miało usztywniony odcinek szyjny kręgosłupa. Taka stabiliazja zajmuję około 5-6 minut co jest zdecydowanie za długim okresem czasu w Strefie Śmierci).
3) Urazy tępe są zdecydowanie groźniejsze i rany spowodowane upadkiem z wysokości (FALL), wypadkiem pojazdów (MVA/MVC) czy zjazdów na linie (FAST-ROPING) wymagają stabilizacji odcinka szyjnego kręgosłupa, ale tylko wtedy kiedy jest bardzo niskie ryzyko ostrzału przeciwnika.
Scenariusz TCCC
W niniejszym scenariuszu możesz sprawdzić się czy dostatecznie dobrze zrozumiałeś istotę strefy Care Under Fire.
1) Jeśli wytyczne CUF nie działają w Twojej specyficznej sytuacji taktycznej, TCCC nie będzie działać.
2) Planowanie oparte na scenariuszach ma kluczowe znaczenie dla sukcesu operacji.
3) Ćwicz takie scenariusze przed zaplanowaniem prawdziwej operacji.
“Dobra medycyna może być złą taktyką”
Jedziesz w konwoju przez małą wieś (5 pojazdów).
a) Ładunek eksploduje pod drugim pojazdem.
b) Trwa ostrzał snajperski w Twoim kierunku
c) Reszta konwoju robi ostrzał zaporowy
d) Jesteś medykiem w uszkodzonym pojeździe
e) Kolega obok ma podwójną urazową amputację kończyn dolnych
f) Ma silny krwotok z lewej kończyny
g) Prawa kończyna tylko lekko ocieka krwią
h) Ranny jest przytomny i reaguje na ból
i) Nie zostałeś ranny i jesteś w stanie udzielić pomocy rannemu
Prowadzić ostrzał czy udzielić pomocy?
1) Udzielić pomocy – Dlaczego?
* Reszta konwoju prowadzi ogień
* Założenie opaski jest szybkie i efektywne – uratuje życie
* Znajdujesz się w pojeździe i jesteś chroniony pancerzem
Jakie pierwsze działanie?
* Założyć opaskę na kończynę z masywnym krwotokiem
Następne działanie?
– Założyć drugą opaskę na drugą kończynę?
* Nie zakładać opaski
Dlaczego?
1) Dopiero podczas Strefy Względnie Bezpiecznej (TFC)
2) Nie ma zagrażającego życiu krwotoku
Co dalej?
1) Wydostać rannego z pojazdu i ewakuować go do najlepszej osłony
2) Kontynuować ostrzał jeśli jest taka potrzeba
3) Poinformować swojego dowódcę o statusie rannego
“ Jak najkrócej pozostawaj na otwartej przestrzeni”
Konkluzja
Znajomość wytycznych Care Under Fire może przynieść duże efekty podczas realnego konfliktu. Jednak każdy musi wiedzieć co w odpowiedniej chwili ma robić, bez tego nic nie wyjdzie. Trzeba przestawić swój tok myślenia z udzielania pomocy swojemu koledze a skupić się na dalszej walce. Kluczową umiejętnością w TC3 jest odpowiednie rozpoznawanie poszczególnych faz oraz płynne w nie przechodzenie.
Maksyma „leave no man behind” nie zawsze jest słuszna – stres, walka i braterstwo broni z twoim poszkodowanym może wywołać najważniejszą walkę w twoim umyśle: ratować kolegę za wszelką cenę czy wykonać zadanie i zapobiec powstaniu następnych rannych…
Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące pierwszej fazy TCCC – napisz na adres: sekcja.medyczna@fia.com.pl
FIA DZIK
